قابلیت هر فرد در انتقال صحیح و کامل مفاهیم از مهمترین نیاز های زندگی اجتماعی برای انسان امروزی است که توجه به آن جزو الزامات زندگی خواهد بود ...

شرق پرس : امروزه ارتباطات به مهم ترین بخش زندگی انسان ها به ویژه در حوزه اجتماعی بدل شده است و توانایی در برقراری ارتباط به گونه ای موثر، از با ارزش ترین مهارت های زندگی است.

سهراب سپهری می گوید ؛ زندگی، آبتنی در حوضچه اکنون است.
آدمی باید این را یاد بگیرد، که قدر لحظه را بداند و از ثانیه ثانیه ی لحظات عمر خود به بهترین شکل استفاده کند.
برای بالا بـردن کیفیت لحظه هایمان بایستی تدابیری اندیشید و دنبال راه حـل بود. یکی از مهم ترین مسائل در بالا بردن کیفیت زنـدگی، بالا بردن آگاهی و سطح دانش خود، در باب ارتبـاط است. به این معنا که بدانیم در خصوص ارتباط با دیگران ، ارتباط با خود ، ارتباط با طبیعت و ارتباط با خدا (فـرا انسـان) چه رفتـاری را بایـد در نظـر گرفت. اما پیش نیاز ارتباط معقول و مثبت ، شناخت کامل از خود می باشد و بعد ازآن شناخت غیر …

شناخت خود
شناخت شخصیت خـود می تواند اولین گــام در بالا بردن کیفیت ارتباط ما با دیگـران باشد. شخصیت یک فــرد دارای مولفه هایی است که در دوران مختلف زندگی شخص ، تشکیل می شود.
اریک برن در کتاب خود ســه مولفه را برای شخصیت افـــراد در نظر می گیرد: ۱ ـ منِ کودک (به معنای همان کودک درون، که از ابتدای کودکی تا ابتدای جوانی فعال است ) ۲ ـ منِ والد (که این مورد نشأت گرفته از آموزه های کودکی به دو دسته تقسیم می شود : یا فرد مستبد است و یا حمایت گر) و ۳ ـ منِ بالغ (فـرد در این برهه، دارای شخصیت کاملا شکل گرفته، حال چه از نظر فکری و عقلی و چه از لحاظ احساسی می باشد).
این نکته مهم را باید همواره در نظر داشت، که شخصیت یک فرد ساختنی است و کسی آن را به ما هدیه نمی دهد ، و باید آن را پرورش داد که این پرورش شخصیت از دوران کودکی آغاز می گردد.
۱
نقش والدین
والدین باید بدانند، همه چیز اندازه دارد و فرزندان آنان هر آنچه که آنها می خواهند نمی شود، بلکه آنگونه خواهند شد که خانواده آن ها هستند. زیرا که چشمان کودک مانند دوربینی پیشرفته، لحظه به لحظه و فریم به فریم رفتار های والدین خود را ضبط و در خود ثبت می کند.تربیتِ اکنون، ژنِ آینده را فراهم می آورد و ژن آیندگان، تربیت بیشتر سایرین را.. به این معنا که اصالت و تربیت، لازم وملزوم یک دیگر هستند. زیرا که اثر ژن، تا هفت نسل ادامه خواهد داشت؛ و با این تفاسیر اهمیت والدین و نوع تربیت آن ها را باید جدی گرفت.
والدین باید بدانند تربیت کردن، مانع تربیت شدن است .. اما فرزندان همواره از والدین خود آموزش می گیرند. فرزندان یک خانواده، آینه والدین خود می باشند؛ یعنی چیزی را نمایان می کنند که به آنها نشان داده باشند.
حضرت علی (ع) در خصوص رفتار و پرورش شخصیت می فرمایند :
مراقب افکارت باش که گفتارت می شود ،
مراقب گفتارت باش که رفتارت می شود ..
مراقب رفتارت باش مکه عادتت می شود ..
مراقب عادتت باش که شخصیتت می شود
مراقب شخصیتت باش که آینده ات می شود.

ارتباط با دیگران
حال باید دانست که این شخصیت شکل گرفته ما، توسط خودمان به دیگران صادر می شود، و اینکه دیگــران چگونه با ما رفتــار می کنند، نشأت گرفته از همین نــوع اشتراک گذاری شخصیت خودمان است. این ما هستیم که با چگــونگیِ رفتار خود به دیگران اجـازه می دهیم که با ما خوب رفتار کنند و یا بد .. انسان باید بداند رذائـل اخلاقی هیچ سـودی در بالا بردن کیفیت ارتباطِ با دیگران ندارد. رفتار هایی مانند بد دهنی، پرخاشگری، عصبانیت و غرور .. .
شاید یکی از زننده ترین رفتـار ها در خصـوص ارتبـاط با دیگـران، غـرور و به اصطلاح « من منم کردن» باشد. غـرور بر خلاف انـدیشـه صاحبش، چهــره ای ناپسند را به محیط پیرامون ساطع می کند و چهــره ای زشت از درون ما به نمـایش می گذارد. «سهراب سپهری می گوید : بهنرین نوع زیبایی، زیبایی درونی است که زیبایی درونی همان شخصیت ماست که باید به همان زیبایی هم پرورش داده شود.
۲
چگونه کیفیت ارتباط با دیگران را افزایش دهیم؟
پرسش اینجاست که آیا برای بالا بردن کیفیت ارتباط فقط زیبایی دررونی ملاک است؟ پاسخ قطعا خیر می باشد..
چرا کـه همان اندازه که زیبایی درونی مهم است، زیبایی ظاهــری و پوششی و آراستگی و خوش رویی فــرد نیز اهمیت ویژه ای دارد.
افلاطون می گوید : هماهنگی کل اجزا یعنی زیبایی …
آلبرت محرابیان نیز در خصوص ارتباط با دیگران می گوید : انتخاب واژگان ما ۷ درصد اهمیت دارد و ۳۸ درصد لحن و آوای کلام؛ یعنی در ابتدا قبل از اینکه واژگان از دهان ما خـارج شوند باید به ســه سوال پاسخ دهیم که چه بگوییم؟، چرا بگوییم ؟ و چگونه بگوییم ؟ ..
حال اگـر قصد ابراز جملات عاشقانه را داریم باید از «پیش کام» استفاده کنیم. اگر قصد مناجات و یا سخنرانی عارفــانه داریم، « میان کام » سخن گفتن بسیــار کمک کننده است و اگر قصد حماســه خوانی ( مثلا شاهنــامه خوانی) را داریم «پس کام» ( به اصطلاح تو گلویی ) ،باید سخن به زبان بیاوریم.
اکنون فرض می کنیم در یک قرار مهم کاری هستیم و اولین دیدار ما، با طرف مقابل خود می باشد. ممکن است استرس در ما ایجاد شود. باید این را بدانیم که استــرس ۹۰ درصد درونی وفقط ۱۰ درصد بیرونی و محیطی می باشد و دلیل ایجـاد استرس، عدم سازگاری و مطابقت با محیط است که باید محیط را از قبل تغییر داد و یا خود را سازگار با محیط کرد.
البته ممکن است که استرس ناشی از احساس ضعف و ناتوانی هم باشد. انسان های پراگماتیسم (عمل گــرا)، غالبا کم تر درگیر استرس می شوند. زیرا دورن و عملکردشان نزدیکی بیشتری دارد..
حال فرد مورد نظر ما روبروی ما نشسته :
فرد ( چه آقا ، چه خانم ) باید بداند، آنچه از انسان ابر قهرمان می سازد «هالو افکت» یا «اثر هاله ای» می باشد. در تعریف ساده هالو افکت یعنی اولین ارتباط ما با دیگران. شما در حضور اول، هر کاری را انجام دهید، شخص مقابل از آن به بعد شما را نسبت به همان رفتــار می شناسد. پس اگر هوشمنـدانه رفتــار شود، می توانـد یک ابـر قهـرمان در ذهن دیگــران ساخته شود. حال اگر باز هم دچار استـرس شدیم با راه کار هایی مثل نوشیدن آب ، ســه نفس عمیق از دیافــراگم، قطع نکردن ارتباط با خداوند(توکل) ، خندیدن، تلقین مثبت و تصویر سازی این استرس را در خود کاهش می دهیم.
بهترین کار برای جلوگیری از استرس ، خود باوری می باشد.
۳
آلبرت ادامه می دهد : ۵۵ درصد، زبان بدن ما در ارتباط با دیگران اهمیت دارد. چگونه نشستن، چگونه ایستادن، چگونه راه رفتن، چگونه نوشیدن و چگونه خوردن …. عوامل موثری هستند که می توانند شخص مورد نظر را سخت تحت تأثیر قرار دهد؛ و از این ۵۵ درصد، ۲۷ درصد سهم چشم هایمان می باشد(چشم ها دروغ نمی گویند زیرا دروازه قلب هستند) و ۳ درصد سهم لبخند، ۱۴ درصد لباس و تیپ ظاهری و آرایش(مثلا ایجاد توازن در رنگ های لباس و یا لوازم آرایش)، ۷ درصد رایحه خوش ( به عنوان مثال آقایان در تابستان از عطر های ملایم تری نسبت به زمستان استفاده کنند) و ۴ درصد باقی مانده هم سهم مو و مدل وشکل آن است که ارتباط ما با دیگران موثر هستند.

انسانیت به سه اصل مهم تقسیم می شود :
۱ ـ منطق (لوگـوس) ۲ ـ اخلاق (اتـوس) و ۳ ـ احساس (پاتـوس) که فـرد باید بین این سه مورد تعادل ایجاد کند. و فـرد همچنین در ارتباط اول باید سعی کند از خود کمتر تعریف کند (اتو بیوگرافی : از زنـدگی خـود گفتن)، زیـرا که باعث می شود که دیگر آن حالت رازگونه را برای شخص مقابل نداشته باشد.

انتقـــاد
حال ممکن است پس از گذشت زمان ، شاهد یک سری رفتاری از طرف مقابل خود باشیم که اشتباه است و یا باب میل ما نیست. در این خصوص باید توجه کرد که ابتدا نکات مثبت و خوب را بازگو کنیم و بعد نظرات منفی خود را به فـرد مورد نظر بگوییم و در آخر راه کاری برای بهبود رفتار وی اراپه کنیم.
حرف آخر
اگر ما بتوانیم این رفتار و شرایط را در خود و محیط خود ایجاد کنیم، قطعا در ارتباط با دیگران به موفقیت های چشم گیری دست خواهیم یافت .زیرا که همه موفقیت ها و ناکامی های بشر، محصول انتخاب های درست و نادرست اوست.

  • نویسنده : محمدجواد ملک محمودی