شرق پرس: به نظر شما حادثه تلخ واژگونی اتوبوس در محوطه واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزد اگر در سطح شهر یا در یکی از معابر بین شهری به وقوع می‌پیوست، واکنش مسئولان مختلف، به ویژه مدیران ارشد دانشگاه آزاد به آن چه بود و چگونه در برابر چنین حادثه‌ای موضع گیری می‌کردند؟ این سئوالی است که برای یافتن پاسخ آن نیاز به تأمل در ابعاد مختلف حادثه روز گذشته است. کمی در این خصوص تأمل کنید و بعد ادامه مطلب را بخوانید.

روز گذشته اتفاقی در دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات رخ داد که باور آن برای بسیاری از شهروندان غیر ممکن بود. واژگون شدن یک دستگاه اتوبوس در محوطه دانشگاه و در پی آن کشته و زخمی شدن بیش از ۳۰ دانشجو اتفاقی نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت. به ویژه به این دلیل که در کنار ابعاد حشتناک حادثه کد‌های قابل تأملی وجود دارد که ضعف مدیریتی را نمایان و لزوم اصلاح ساختار‌های معیوب را آشکار می‌کند.

زمانی که اعلام شد یک دستگاه اتوبوس در شمال غرب تهران و آن هم در یک محوطه دانشگاهی واژگون شد، شاید کمتر کسی تصور می‌کرد که با رویدادی تا این اندازه دردناک مواجه باشیم؛ رویدادی که در ابتدا تصور می‌شد در نهایت به جراحت سطحی چند دانشجو منتهی شود، اما هر چه زمان گذشت ابعاد خسارت بار این حادثه بیشتر شد و بر اساس جدیدترین آمار موجود در پی آن ۱۰ تن کشته و ۲۵ نفر نیز به شدت زخمی شدند.

هر چند مدیران کنونی دانشگاه آزاد و برخی مسئولان مرتبط دیگر در شرایط کنونی تلاش می‌کنند تا ریشه بروز حادثه را شکل دیگری معرفی کنند، اما مروری بر حواشی و مسائلی که پیش و پس از این حادثه رخ داد، به خوبی نشان می‌دهد که دلیل اصلی کشته شدن دست کم ۱۰ دانشجو نه مسائلی که مدیران مطرح می‌کنند بلکه قصور و کوتاهی ایشان بوده است؛ قصور و کوتاهی‌هایی که اکنون محصول تلخ آن خسارت جانی فزاینده به جامعه دانشگاهی کشور شد.

برای اثبات این مسائل، اجازه بدهید تا چند نکته متفاوت، اما مرتبط را با یکدیگر مرور کنیم.

بلافاصله پس از وقوع حادثه واژگونی اتوبوس و در حالی که هنوز اجساد قربانیان از اتوبوس متلاشی شده خارج نشده بود، حجه الاسلام و المسلمین ابراهیم کلانتری معاون فرهنگی دانشگاه آزاد با رسانه‌ها گفتگو کرد و در یک موضع گیری عجیب دلیل وقوع این حادثه را سکته راننده اعلام کرد؛ موضع گیری عجیبی که بلافاصله توسط سایر مسئولان تکذیب شد.

تصور کنید موضوع سکته راننده صحیح بوده باشد، این یعنی بخش زیادی از دلیل حادثه بخاطر یک مشکل ناخواسته جسمی متوجه یک نفر بوده و قصور قابل اشاره‌ای متوجه سایر افرا از جمله مدیران نبوده است؛ موضوعی که با مرور دیگر ابعاد ماجرا می‌توان به راحتی آن را رد کرد.

در رابطه با دلیل احتمالی قوع حادثه یکی از دانشجویان دانشگاه علوم تحقیقات در گفتگو با برنا گفت: این اتوبوس دیروز به علت خالی کردن ترمز با جدول تصادف کرده بود. ظاهرا امروز هم به همین دلیل واژگونی صورت گرفته است.
وی در ادامه افزود: دانشگاه هزینه ساخت تله کابین پرداخت می‌کند، ولی حاضر نیست برای تعمیر اتوبوس‌های سرویس این دانشگاه که بسیار فرسوده هستند هزینه کند.

بله درست خواندید، تله کابین! دانشگاه آزاد واحد علوم تحقیقات در سال‌های اخیر پروژه پر هزینه‌ای را در دستور کار خود قرار داده است که بر اساس آن دانشجویان برای رفتن به سمت دانشکده‌هایی که در ارتفاع بالای ۱۸۰۰ متر واقع شده دیگر نیازی به استفاده از اتوبوس ندارند و می‌توانند با تله کابین این مسیر را طی کنند؛ امکانی که علی رغم هزینه‌های سنگین هنوز به صورت کامل به بهره برداری نرسیده و همچنان اتوبوس‌های فرسوده کار انتقال دانشجویان را از در اصلی به سمت دانشکده‌ها انجام می‌دهند.

آیا عاقلانه نبود که در همه سال‌های گذشته در کنار تلاش و هزینه برای ساخت تله کابین، مسئولان امر توجه ویژه‌ای نیز به تعمیر و اصلاح ناوگان فرسوده ایاب و ذهاب خود می‌کردند؟

این مسئله زمانی قابل تأمل‌تر می‌شود که بدانیم، بر اساس اطلاعات منتشر شده اتوبوس واژگون شده معاینه فنی هم نداشته و بخاطر استفاده از آن در محوطه دانشگاه، امکان نظارت و ارزیابی عیوب فنی آن توسط واحد‌های مسئول شهری خارج بوده است.

مسائلی، چون نداشتن معاینه فنی اتوبوس فرسودگی اتوبوس و نیز عدم نظارت جدی بر کیفیت اتوبوس‌های مورد استفاده، همه قصور‌های پیش آمده در این حوزه نیست و به این مسئله باید موضوع خیابان‌های پر پیچ و خم و فاقد حفاظ‌های مطمئن دانشگاه را نیز اضافه کرد؛ موضوع مهمی که سال‌های سال مورد بی توجهی مدیران دانشگاه قرار گرفت و هیچگاه مدیران این دانشگاه را به این فکر وادار نکرد که بخشی از هزینه شهریه‌های دریافتی از دانشجویان را صرف افزایش ضریب ایمنی جاده‌ها کنند.

اکنون و در شرایطی که تعداد قابل توجهی از دانشجویان این دانشگاه جان خود را از دست داده اند و تعداد دیگری نیز روی تخت بیمارستان شرایط حادی دارند، سخن گفتن از سکته راننده اتوبوس و یا مسائلی نظیر مشکلات جسمی راننده چه معنایی دارد؟

آیا معنای این سخن‌ها نوعی فرار از مسئولیت این حادثه تلخ نیست؛ واکنش‌هایی که نمونه مشابه آن را در حوادث تلخ گذشته کم نداشته ایم و حالا به شکل نوبرانه‌ای در حال تکرار هستند؟

سلسله رخداد و واقعیت‌هایی که به آن اشاره شد، بیانگر قصور و خطایی است که نباید به سادگی از کنار آن عبور کرد. چرا که عبور ساده از آن کنار نه تنها نوعی صدور مجوز برای تکرار آن در دیگر دانشگاه و محیط‌های علمی کشور خواهد بود، بلکه به نوعی گستاخی به خانواده قربانیان این حادثه تلخ تلقی خواهد شد.

تابناک در پایان می نویسد؛ از همین رو به نظر ضروری می‌رسد در پی این اتفاق وحشتناک شاهد واکنش احساسی و فرافکنانه مدیران مستقیم دانشگاه نباشیم و حداقل تعدادی از آن‌ها متعهدانه در پی این حادثه استعفای خود را تقدیم مسئولان بالاتر کنند.