چاقی و اضافه وزن، فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی-تنفسی که همگی ریشه در الگوی نامناسب زندگی دارند از مهم‌ترین اولویت‌های حمایتی در ویروس کرونا هستند...

شرق پرس : عضو هیات علمی گروه فیزیولوژی ورزشی دانشکده علوم ورزشی دانشگاه مازندران نسبت به پیامدهای کم‌تحرکی شهروندان در دوران شیوع کرونا هشدار داد و بر ضرورت بازگشت ورزش به زندگی مردم برای کنترل پاندمی این ویروس تاکید کرد.

 دکتر شادمهر میردار روز دوشنبه با انتشار مقاله ای در وب سایت این دانشگاه تاثیر ورزش بر سیستم ایمنی بدن را ” امری کاملا بدیهی ” توصیف کرد و نوشت : منع انجام تمرینات ورزشی با تعطیلی مراکز ورزشی، سوق دادن جامعه به سوی بیماری‌های غیرواگیر و تشدید پیامدهای آن با فراهم کردن محیطی مناسب برای ابتلا به کووید-۱۹ است.

وی با اظهار این که خطر ابتلا به نوع شدید بیماری کووید-۱۹ یا مرگ و میر بر اثر عارضه‌های بیماری‌های غیرواگیر با تعطیلی مراکز ورزشی بشدت افزایش می‌یابد ، افزود : در حالی که ورزش‌ همگانی و فعالیت بدنی روزانه با شدت متوسط، پاسخ واکسیناسیون بدن را بهبود می‌بخشد.

این استاد فیزیولوژی ورزشی دانشگاه مازندران توضیح داد : مطالعات متعدد گزارش کردند فعالیت بدنی با شدت متوسط و روزمره می‌تواند فرآیندهای التهابی را که در اثر بیماری‌هایی چون قلبی عروقی، تنفسی، دیابت، اختلالات شناختی، ایدز، سرطان و از همه مهم‌تر چاقی تولید می‌شود، کاهش ‌دهد.

وی از آنچه که ” جای خالی خط مشی ورزشی- سلامت و پیشگیری در سیاست‌گذاری‌های کلان کشور برای از سرگیری فعالیت‌های ورزشی و تفریحی در شرایط پاندمی ویروس کرونا ” نامید ، انتقاد کرد و نوشت : آسیب‌پذیری و یا غلبه بر این ویروس، به چگونگی واکنش بین ویروس و سیستم ایمنی میزبان بستگی دارد.

دکتر میردار توضیح داد : سن، جنسیت، ژنتیک، وضعیت جسمانی، سیستم فیزیولوژیک، تنظیم ایمنی عصبی و تغذیه از ویژگی‌های ایمنی فرد میزبان است. هم‌چنین نوع ویروس، جهش، بار ویروسی و مدت زنده ‌ماندن ویروس در بدن میزبان، از ویژگی‌های ویروس در شرایط بیولوژیک است که در نهایت، تعاملات این دو منجر به بهبودی یا مرگ فرد خواهد شد.

وی افزود : از آنجا که ویروس کرونا به سرعت از یک فرد به فرد دیگر منتقل می‌شود، فاصله گرفتن و انزوای اجتماعی، لازمه رعایت پروتکل بهداشتی در مواجهه با گسترش ویروس است ، اما در مقابل، در وضعیت ویروسی محیط، بی‌تحرکی و صرفا در منزل ماندن بدون فعالیت بدنی با شدت مناسب، اضافه وزن را به همراه خواهد داشت که منجر به پاسخ بیان ژن معیوب سیستم ایمنی ذاتی خواهد شد و نقص سیستم ایمنی هم بر شدت عفونت ویروسی و مدت ماندگاری آن در بدن اثر مستقیم دارد.

تشدید چاقی 

این استاد دانشگاه مازندران با استناد به آمارهای رسمی وزارت بهداشت مبنی بر این که حدود ۲۵ درصد از جمعیت کشور به چاقی و اضافه وزن مبتلا هستند ، حذف فعالیت های ورزشی از چرخه زندگی شهروندان را خطرناک توصیف و تاکید کرد : بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، بیماری‌های غیر واگیر از جمله اولویت‌های بهداشتی برای مراقبت از بدن در برابر این ویروس هستند. در واقع هر عاملی که شانس زنده‌ماندن و پیشرفت ویروس را در بدن بالا ببرد، در رده‌ عوامل خطرناک محسوب می‌شود. در این میان، چاقی و اضافه وزن، فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی-تنفسی که همگی ریشه در الگوی نامناسب زندگی دارند از مهم‌ترین اولویت‌های حمایتی است.

دکتر میردار بی تحرکی کرونایی را برای برخی از استان ها مانند مازندران که طبق آمارهای رسمی دستکم ۷۰ درصد از جمعیت آن دچار اضافه وزن هستند ، خطرناک تر دانست و نوشت که افراد دارای اضافه وزن به خاطر این که ویروس و عفونت در بدنشان مدت طولانی‌تری دوام می‌آورد ، شانس گسترش و انتشار ویروس را بالا می‌برند.

وی توضیح داد : تاخیر در پاسخ ایمنی، فرصت تکثیر RNA ویروس کرونا را در افراد چاق بیشتر می‌کند. لنفوسیت‌های کمتری در بدن افراد چاق دیده می‌شود و در نتیجه افراد با اضافه وزن، پاسخ آنتی بادی کمتری نسبت به سایر افراد با شاخص توده بدنی نرمال بروز می‌دهند.

این استاد دانشگاه تمرینات ورزشی منظم را  مهم‌ترین عامل تقویت سیستم ایمنی و مهار بیماری‌های غیر واگیر دانست و تاکید کرد که کشورهای مختلف بر اساس همین گزاره بهداشتی ، رویکردشان را بر از سرگیری فعالیت‌های ورزشی و تفریحی در شرایط ویروس کووید -۱۹ قرار دادند.

تجربه جهانی 

دکتر میردار نتایج بررسی مجامع علمی جهانی در باره ضریب شیوع بیماری های ویروسی در مسابقات ورزشی را موید ضرورت اتخاذ رویکرد بازگرداندن ورزش به زندگی مردم دانست و نوشت : در حالی که گزارش شده است بیماری‌های عفونی در مراسم‌ مذهبی مانند حج و یا فستیوال‌های موسیقی زیاد است ، اما شواهد قوی از افزایش بیماری‌های عفونی در خلال رقابت‌های ورزشی جهانی و المپیک گزارش نشده است.

وی توضیح داد : در بازهای المپیک ۲۰۱۶ ریودوژانیروی برزیل، با وجود ۱۱ هزار و ۲۷۴ ورزشکار از ۲۰۷ کشور، تنها ابتلای ۶۱۳ نفر به بیماری گزارش شد که ۵۶ درصد آن مربوط به بیمار عفونی بود که تنها ۴۷ درصد این بیماران عفونی علایم مجاری تنفسی داشتند . در المپیک زمستانی ۲۰۱۸ در پیونگ چانگ کره جنوبی هم که بیشترین تعداد ورزشکار از ۹۲ کشور حضور داشتند ، بیشترین بیماری مجاری تنفسی فوقانی از یکهزار و ۴۰۲ نفر مراجعه کننده، ۱۰۷ نفر بودند و ۴۶ درصد انتقال این بیماری هم از طریق مسافرت و جابه‌جایی در حین سفر انجام گرفته بود.

استاد فیزیولوژی ورزشی دانشگاه مازندران همچنین در این مقاله اقدامات کشورهای مختلف در اتخاذ رویکرد برگشت به ورزش با گام‌های تدریجی را بررسی کرد و نوشت : در سوئد انجام تمرینات و مسابقات و بازگشایی کلیه اماکن ورزشی در کلیه رده‌های سنی آزاد اعلام شده است و در یک تصمیم بزرگ، رشته‌های فوتبال، هاکی روی یخ، بسکتبال، هندبال و دیگر ورزش‌های داخل سالن بازگشایی شده است. در سنگاپور فاز دوم بازگشت به ورزش و فعالیت بدنی، کلیه فعالیت‌ها تمرینات ورزشی انفرادی و گروهی و ورزش‌های تماسی تحت شرایط اعلام شده، مجاز اعلام گردید. در انگلستان با وجود محدودیت‌های اعمال شده در ماه نوامبر، خارج شدن از منرل برای انجام تمرینات ورزشی بلامانع و انجام بیشتر تمرینات ورزشی در گروه‌های مختلف مجاز اعلام شده است.

وی افزود : بررسی رویکرد کشورهای مختلف حاکی است که توجه به سلامت ورزشی از اولویت و هزینه به مراتب کمتر و در عین حال کارآمدتر برخوردار است. در این زمینه، سازمان بهداشت جهانی و کشورهای پیشرو در قالب راهبردهای علمی و اختصاصی، ملاحظات و توصیه‌های لازم را به فدراسیون‌ها و سازمان‌های ورزشی در شرایط کووید-۱۹ به تفصیل بیان کرده‌اند. برای این منظور، تعیین چک‌لیست و لزوم رعایت ملاحظات ایمنی کنترلی به منظور بازگشایی مراکز ورزشی تحت شرایط ایمنی طرح کووید-۱۹ امری ضروری پیشنهاد شده است. بازگشایی استخرهای شنا حتی در مجمتع‌های مسکونی، رعایت فاصله فیزیکی ۱.۵ متری در دستورالعمل‌های تعیین‌شده، بازگشت به ورزش و تمرین، اجازه حضور تماشاگران در سالن‌های ورزشی با رعایت فاصله ۲ متر مربع و در صورت بلیت فروشی فاصله ۱۰۰ سانتی‌متر برای هر صندلی و در صورت عدم امکان رعایت فاصله ۲ متر مربع و صندلی ثابت؛ لزوم استفاده از ماسک بویژه برای استفاده از بوفه، سرویس‌های بهداشتی ضروری گزارش شده است. بنابراین بازگشایی مراکز و باشگاه‌های ورزشی تحت پروتکل ایمنی کووید-۱۹ بلامانع اعلام شده است.

وی همچنین تعطیلی ورزش را برای ورزشکاران دارای پیامدهای بیشتری دانست و هشدار داد : تعطیلی فعالیت‌های ورزشی و منع ورزشکاران از انجام تمرینات روزانه، هفتگی، ماهانه و سالانه، به منزله از دست‌دادن آمادگی‌های جسمانی و روانی است. اتخاذ چنین رویکردی برای بستن اماکن ورزشی و ایجاد فشار به ورزشکاران برای ماندن در خانه راه حل مناسبی برای مقابله با این ویروس نیست. این شیوه برخورد، موجب افزایش احساس ترس و عدم اطمینان، آشفتگی و سردرگمی، درماندگی و ناکامی و دشوار شدن تثبیت هدف‌چینی اختصاصی نه تنها برای ورزشکاران نخبه و حرفه‌ای بلکه برای سایر افراد جامعه با هدف تندرستی ورزشی می‌شود. از سوی دیگر، محدودیت ایجاد شده سبب می‌شود تا با فرصت ترک خانه و امکان اجازه فعالیت، شدت تمرینات با کوتاه‌ترشدن زمان افزایش یافته و در نتیجه احتمال آسیب دیدگی بالا می‌رود. محدودشدن تعامل بین اعضای تیم، مربیان و سایر افراد جامعه، موجب تشدید اضطراب ورزشکاران می‌شود. این تهدید نه تنها برای وررزشکاران حرفه‌ای، بلکه برای مربیان و نیز سایر افراد جامعه نیز وجود دارد.

این استاد دانشگاه عامل کلیدی هر رویداد ورزشی برای سازمان بهداشت جهانی کووید-۱۹ در اجتماعات ورزشی را ابزارهای ارزیابی دانست و نوشت : بر این اساس لازم است سه محور ملاحظه کلیدی، توضیحات و عوامل خطرزا و چک‌لیست نظارتی و کنترل در ۶دسته‌بندی مورد توجه قرار گیرد. این دسته‌بندی شامل تعریف فعالیت‌های ورزشی کم خطر و پرخطر، تعیین فضاهای استاندارد، اماکن، تسهیلات، وضعیت دموگرافی(سن و سلامت)، تماس و ارتباط‌های خطرزا مورد توجه قرار گرفته و در ادامه توصیه‌های لازم به برگزارکنندگان فعالیت‌های ورزشی ارایه گردد.

  • نویسنده : دکتر شادمهر میردار