شرق مازندران : سد فینسک یکی از پرحاشیه ترین سدهای در حال سخت در شمال کشور است. سد فینسک برای جبران کم آبی استان سمنان روی رودخانه تجن ساخته می شود. کارشناسان محیط زیست و مدیریت منابع آبی معتقدند که تکمیل پروژه سد فینسک معضلات زیست محیطی زیادی را برای استان مازندران به همراه خواهد داشت. مردم مازندران نیز نگران بیکاری هزاران برنج کار در صورت احداث سد فینسک هستند. سال گذشته مسئولان وزارت نیرو و نمایندگان مردم مازندران در مجلس، وعده دادند که پروژه ساخت سد فینسک متوقف شود، اما شواهد بسیاری از آغاز به کار مجدد پروژه احداث سد فینسک حکایت دارد.

سد فینسک ؛ ضد محیط زیست و کشاورزی مازندران

سد فینسک یک سد مخزنی سنگریزه ای در حال ساخت با هسته رسی و حجم مخزن ۱۱٫۸ میلیون متر مکعب است که در ۷۰ کیلومتری شمال شرقی شهر سمنان در شهرستان مهدیشهر قرار دارد. سد فینسک روی رودخانه سفیدرود که از سرشاخه های رودخانه تجن است، ساخته می شود. این در حالی است که سفیدرود با آورده متوسط ۱۶ میلیون متر مکعب در سال از مهمترین رودخانه هایی است که مردم استان مازندران برای کشاورزی از آب آن استفاده می کنند.

با وجود این که مطالعات احداث سد فینسک از سال ۱۳۸۶ آغاز شد و در سال ۱۳۹۱ به پایان رسید، اما شروع احداث سد فینسک تا ۶ شهریور ۱۳۹۹ به دلیل مخالفت های بسیاری که درباره ساخت آن وجود داشت، به تاخیر افتاد. هدف از احداث سد فینسک، تامین ۷٫۵ میلیون متر مکعب آب شرب شهرستان های سمنان، مهدیشهر و سرخه اعلام شده است، اما برخی شواهد حاکی از آن است که از آب این سد برای توسعه اراضی کشاورزی پایین دست سمنان نیز استفاده خواهد شد. این در حالی است که مردم مازندران معتقند که احداث سد فینسک می تواند برنج کاری در دشت های پایین دست این سد بخصوص سد ساری را با اشکالات زیادی مواجه کند.

در این میان برخی کارشناسان محیط زیست نیز تاکید دارند که راه اندازی سد فینسک نه تنها منجر به خسارت دیدن کشاورزی در استان مازندران می شود، بلکه می تواند صنایع بسیاری در استان های گلستان و مازندران را نیز با چالش مواجه کند و از سوی دیگر، احداث این سد خشک شدن بستر رودخانه تجن، فرسایش خاک و بسیاری دیگر از معضلات زیست محیطی را در پی خواهد داشت.

تداوم ساخت سد فینسک با وجود صدور دستور توقف در سال گذشته

به دلیل مخالفت های زیادی که از همان آغاز اجرای مطالعات سد فینسک درباره این سد وجود داشت و البته با توجه به اعتراضات زیاد مردم مازندران نسبت به ساخت این سد، هنوز یک ماه از آغاز عملیات اجرایی سد فینسک نگذشته بود که محمد رضا اردکانیان، وزیر نیروی وقت در ۳۰ شهریور ۱۳۹۹ دستور توقف عملیات اجرایی این سد را صادر کرد.

در همان زمان مهدی سعادتی، رئیس مجمع نمایندگان مجلس مازندران نیز ضمن استقبال از دستور اردکانیان تاکید کرد با توجه به این که این پروژه بدون رعایت الزامات زیست محیطی و توجه به منابع آب مورد نیاز بخش کشاورزی مازندران در حال احداث بود، عملیات ساخت آن متوقف شده است.

جالب این که مرداد امسال هم که خبرهایی از آغاز به کار مجدد پروژه احداث سد فینسک در رسانه ها مطرح شد، علی بابایی کارنامی، نماینده مردم ساری در مجلس در گفت و گو با رکنا تاکید کرد که طرح احداث سد فینسک از دستور کار وزارت نیرو خارج شده است و سال گذشته نمایندگان مازندران و اعضای کمیسیون آب و کشاورزی مجلس توانستند با پیگیری هایی که داشتند، دستور توقف احداث سد فینسک را بگیرند.

در این میان اما گزارش های میدانی برخی فعالان محیط زیست مازندران، تصاویر منتشرشده در فضای مجازی، فیلم هایی که به دست رکنا رسیده است و البته اظهارات برخی اساتید دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری از این حکایت دارد که حدود دو ماه است عملیات اجرایی سد فینسک با وجود صدور دستور توقف آن در سال گذشته از سوی وزیر نیرو مجددا آغاز شده است.

روستاهای اطراف سد فینسک تخلیه می شود

دکتر عبدالله درزی، مدیر پژوهشی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری در این باره به رکنا گفت: مطابق بازدیدی که اخیرا به همراه جمعی از اساتید دانشگاه خودمان از منطقه داشتیم، با قاطعیت تایید می کنم که اجرای پروژه ساخت سد فینسک دوباره شروع شده است و مسئولان شرکت سهامی آب منطقه ای مازندران مشغول خرید اراضی اطراف سد هستند.

وی افزود: این روزها کارمندان اداره کل ثبت اسناد و املاک مازندران مشغول نقشه برداری و انجام سایر اقدامات مقدماتی مربوط به تملک اراضی اطراف سد فینسک هستند و آن طور که ما شنیده ایم، به‌زودی قرار است تعدادی از روستاهای اطراف سد تخلیه شوند.

این کارشناس مدیریت آب مازندران با تاکید بر نادرست بودن تمام اظهارات مربوط به توقف ساخت سد فینسک، تصریح کرد: نه تنها عملیات اجرای سد فینسک متوقف نشده، بلکه حتی اعتباراتی نیز در بودجه ۱۴۰۰ برای ساخت این سد در نظر گرفته شده و بخشی از آن هم تخصیص پیدا کرده است.
سمنانی ها به امید ساخت سد فینسک مشغول توسعه کشاورزی هستند

عضو هیات علمی دانشگاه منابع طبیعی ساری درباره مهمترین اشکالات زیست محیطی احداث سد فینسک توضیح داد: ساخت این سد به هیچ وجه نمی تواند منفعت پایداری را برای استان های سمنان یا مازندران به همراه داشته باشد و زیان های آن در کوتاه مدت برای مازندران و در بلندمدت برای سمنان بسیار بیشتر از منافع آن خواهد بود.

مدیر پژوهشی دانشگاه ساری ادامه داد: با وجود این که گفته شده است که ساخت سد فینسک صرفا برای تامین آب شرب استان سمنان است، اما اکنون سمنانی ها مشغول توسعه مزارع و حتی باغ های میوه در مسیر دریافت آب از این سد هستند و حتی چون به سمنانی ها خبر رسیده است که به زودی قرار است آب سفیدرود از طریق سد فینسک به آنها برسد، برخی از آنها مشغول توسعه اراضی کشاورزی در زمین های سنگلاخی و بیابانی این استان هستند.

به گزارش رکنا، این در حالی است که به گفته این کارشناس مدیریت منابع آبی، اگر مردم سمنان در مصرف آب کشاورزی صرفه جویی به خرج دهند، می توانند حتی بیشتر از آبی که پس از پایان احداث این سد نصیبشان خواهد شد، ذخیره سازی کنند و در این صورت دیگر نیازی به صرف هزینه های گزاف برای ساخت سد فینسک یا انتقال آب دریای خزر به استان سمنان نخواهد بود.