کمبود آب چه در بخش آشامیدنی و چه در بخش کشاورزی معضلی است که در چند سال گذشته گریبانگیر این استان شده است , موضوعی که باور آن برای تمامی مسافران و گردشگرانی که به استان سرسبز مازندران سفر می کنند کمی سخت و در بخی مواقع نیز غیرقابل باور است.
به گزارش شرق پرس, این یک واقعیت تلخ است که استان مازندران به رغم برخورداری از بارش های فراوان در فصول مختلف و دریا و چشمه سارها در برخی از ماهها از جمله تابستان با کمبود منابع آبی مواجه است و تداوم این امر علاوه بر کمبود آب آشامیدنی در بیشتر مناطق ، کشاورزان را نیز با مشکلات عدیده ای مواجه کرده است.
قطعی آب آشامیدنی در برخی مناطق استان و همچنین کمبود آب کشاورزی در فصل زراعی تاییدی بر این مدعا است که مازندران به رغم وجود چشمه سارهای متعدد و منابع آب های زیرزمینی ، با کمبود آب مواجه است.
کارشناسان براین باورند که مازندران به لحاظ مهار آب های سطحی برای تامین آب آشامیدنی مورد نیاز در مقایسه با دیگر استان ها از جمله مناطق محروم کشور است و این مشکل در چند سال اخیر نمود بیشتری یافته است.
علاوه بر محرومیت در بخش های مختلف ، شرایط جوی ویژه امسال و افزایش بی سابقه دما در مناطق مختلف استان نیز مشکلات موجود در بخش کمبود آب در مازندان را افزایش داده است بگونه ای که کشاورزان استان برای کشت دوم محصولات کشاورزی چشم انتظار نزول باران رحمت هستند.
نبود زیرساخت های لازم ، فرسودگی شبکه های آبرسانی ، مهار نشدن آب های سطحی به میزان کافی در کنار مصرف بی رویه برخی از مشترکان ، نبود برنامه ریزی مدون ، منسجم و اصولی در بحش تامین منابع آب در دراز مدت و همچنین ورود سالانه میلیون ها مسافر و گردشگر باعث شده تا مشکل کمبود و یا قطعی آب اَشامیدنی به رغم برخورداری مازندران از مواهب طبیعی و خدادادی از جمله جنگل ، دریا و رودخانه به یک مشکل دایمی و قدیمی و صد البته یک زخم کهنه تبدیل شود.
چیزی که بیشتر از هر چیزی دیگر حایز اهمیت است ، تلاش و اهتمام بیشتر مسوولان برای رفع مشکلات و تامین آب آشامیدنی مورد نیاز چه در بخش آشامیدنی و چه در بخش کشاورزی است.
اگر چه درسال های اخیر برای رفع مشکلات کمبود آب آشامیدنی در مازندران اقداماتی صورت گرفته است اما به نظر می رسد که با توجه به گردشگر پذیر بودن استان ، کمبود منابع مالی و امکانات در استان ، مسوولان کشوری باید آستین همت را بالا بزنند و با ارایه امکانات و تجهیزات و تزریق منابع مالی مورد نیاز ، مشکلات موجود در این بخش را رفع کنند.
در این ارتباط مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری مازندران با تاکید لزوم مهار آب های سطحی و روان آب ها و همچنین احداث سدها و تصفیه خانه ها با هدف تامین آب مورد نیاز شهروندان گفت: به رغم تلاش ها و اقدامات صورت گرفته در چند سال اخیر ، این استان در بحث مهار آب های سطحی در مقایسه با دیگر مناطق ازجمله استان های محروم کشور است.
ذبیح الله ذاکری با بیان اینکه در ارتباط با مهار آب های سطحی در مازندران کارهای بسیار زیادی باید صورت گیرد ، گفت: این موضوع در چند سال اخیر مورد غفلت بوده و برای تامین آب مورد نیاز شهروندان علاوه بر مهار بیشتر آب های سطحی ، احداث سدها و تصفیه های خانه های جدید نیز ضروری به نطر می رسد.
وی اظهارداشت: با هدف مهار بیشتر آب های سطحی ، طرحی با همکاری شرکت های آب و فاضلاب شهری و روستایی و همچنین شرکت آب منطقه ای مازندران در دست اقدام است که بر این اساس این استان به ۹ منطقه تقسیم شده است.
وی با ذکر این مطلب که مطالعه این طرح از سوی شرکت آب منطقه ای مازندران در دست اقدام است ، گفت: همسو با اجرای این طرح ها و با در نظر گرفتن شرایط و امکانات ، طرح مهار آب های سطحی در مناطق مختلف استان اجرا و مشکل کمبود آب نیز تا حد زیادی رفع می شود.
وی ادامه داد: مازندران به رغم کمبود امکانات و تحهیزات ، خدمات ملی به مردم ارایه می دهد و این امر باید مورد توجه بیشتر مسولان کشوری قرار گیرد تا با تامین منابع مالی مورد نیاز ، مشکل کمبود آب دراین استان گردشگر پذیر را رفع کنند.
مدیرعامل شرکت آبفای مازندران ، میزان تولید و استحصال روزانه آب آشامیدنی در مازندران را را ۱۹ هزار و ۳۰۰ لیتر در ثانیه اعلام کرد و گفـت: از این میزان تنها ۱۰ درصد آب مورد نیاز از آب های سطحی تامین می شود که این امر بیانگر ضعف در این بخش است.
ذاکری افزود: همچنین با هدف تامین آب آشامیدنی مورد نیاز شهروندان ، روزانه ۳۰۰ لیتر آب از طریق سد البرز برای شهرهای گروه الف (پرجمعیت استان) مورد استفاده قرار می گیرد.
به گفته ذاکری میزان بارندگی برابر آمارهای ارایه شده در تیر و مرداد ماه امسال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۵۵ درصد کاهش داشته است و این امر باعث شده تا مشکل کمبود آب در مازندران مضاعف شود.
وی بیان داشت: برای تامین آب آشامیدنی مورد نیاز شهروندان در سال جاری نسبت به حفر و تجهیز شش حلقه چاه در مناطق مختلف استان اقدام شد که در دست بهره برداری است.
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب شهری مازندران طول شبکه های آبرسانی این استان را شش هزار و ۸۸۰ کیلومتر ذکرکرد و گفـت: با برسی های صورت گرفته یکهزار و ۱۰۰ کیلومتر از شبکه های آبرسانی استان فرسوده و نیازمند اصلاح و بازسازی است.
ذاکری اعتبار مورد نیاز برای اصلاح و بازسازی شبکه های فرسوده آبرسانی در مازندران را بین یکهزارو ۸۰۰ تا یکهزار و ۹۰۰ میلیارد ریال ذکرکرد و گفت: با تخصیص اعتبارات ناچیز ، روند بازسازی کامل شبکه های فرسوده آبرسانی چندین سال طول می کشد.
وی میزان اعتبار تخصیص یافته سال جاری برای اجرای طرح های عمرانی را ۲۵ میلیارد ریال ذکرکرد و گفت: در سال گذشته به رغم کمبود منابع مالی ۱۱۶ کیلومتر از شبکه های فرسوده آبرسانی مازندران اصلاح و بازسازی شد
وی بر لزوم مشارکت و همراهی بیشترین خیرین برای اصلاح و بازسازی شبکه های فرسوده آبرسانی و همچنین اجرا و تکمیل طرح های آبرسانی در دست اقدام در مازندران تاکید کرد و گفت: رسانه های جمعی برای تحقق این مهم از نقش بی بدیلی برخوردارند.
برابر آمار ارایه شده از سوی منابع رسمی میانگین شاخص مصرف آب در کشور برای هر نفر در شرایط عادی ۱۵۰ لیتر است و این در حالی است که هر شهروند مازندرانی روزانه بین ۱۹۷ تا ۲۰۰ لیتر آب مصرف می کند.
سرانه مصرف آب خانوار در مازندران در هر ماه ۱۹ هزار لیتر است و آب آشامیدنی شهروندان زیر پوشش شرکت آب و فاضلاب شهری مازندران از طریق ۱۵۰ حلقه چاه و ۱۹ دهنه چشمه و رودخانه تامین می شود.
بررسی ها بیانگر این واقعیت مهم و اساسی است که سرانه میزان مصرف آب آشامیدنی در ایران بالاتر از دیگر کشورهای جهان است و توجه به این مهم خالی از لطف نیست که میانگین ماهانه مصرف آب آشامیدنی برای هر خانوار مازندرانی در سه ماهه نخست سال جاری ۱۹ هزار لیتر است و این در حالی است که این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال ماقبل آن ۱۷ هزار لیتر بوده است.
برابر آمار ارایه شده از سوی مسوولان استانی ، علت افزایش دو هزار لیتر در مصرف آب آشامیدنی در مازندران افزایش دما و ورود مسافران و گردشگران به این استان است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای مازندران نیز از کاهش ۳۰ درصدی میزان بارندگی و آبدهی رودخانه های مازندران نسبت به مدت مشابه سال گذشته خبرداد و افزود: برای رفع مشکلات نیازمند مشارکت و همراهی مردمی برای عبور از بحران کم آبی هستیم.
محمد ابراهیم یخکشی به اقدامات صورت گرفته در جهت افزایش ذخیره آبی استان اشاره کرد و افزود: در حال حاضر ۱۰ سد در استان حدود ۱۰ درصد از آبهای سطحی به حجم ۴۰۰ میلیون متر مکعب را مهار می کنند که با بهره برداری از سه سد در دست اجرا و ۱۰ سد در دست مطالعه این رقم به دو میلیارد مترمکعب برابر با ۴۰ درصد از ظرفیت مهار آبهای سطحی افزایش می یابد.
معاون بهره برداری شرکت آب و فاضلاب روستایی مازندران نیز با اشاره به عقب ماندگی های این استان دربخش تامین و توزیع آب آشامیدنی گفت: شاخص بهره برداری آب در مناطق روستایی کشور حدود ۷۷ درصد است که این میزان در مازندران ۶۹/۱۸ درصد است.
دلاور بابازاده با اشاره به اینکه در بحث مهار آب های سطحی در مقایسه با دیگر استان ها ، مازندران ازجمله استان های محروم کشور است که در این بخش باید اقدامات اساسی تری صورت گیرد ، ادامه داد: با بررسی های صورت گرفته هم اکنون تنها ۱۵ درصد از آب های سطحی مازندران مهار می شود و این در حالی است که این میزان در کشور ۴۵ درصد است.
وی گفت: در چند سال اخیر نسبت به مهار آب های سطحی در مازندران اقدامات بسیار موثری صورت گرفته است که به عنوان نمونه طرح مطالعاتی تامین آب آشامیدنی از طریق سدها ازجمله این طرح ها و اقدامات است.
وی گرمای بی سابقه دما و کاهش میزان بارندگی در سال جاری که کاهش میزان آبدهی رودخانه ها و چشمه سارها را به دنبال داشت را از جمله عوامل بروز کم آبی در برخی از مناطق روستایی مازندران اعلام کرد.
وی از قطعی آب در برخی از مناطق روستایی مازندران بیشتر به صورت موقت خبرداد و اظهارداشت: برای تامین آب آشامیدنی مورد نیاز با ۱۵ تانکر به روستاها آبرسانی می شود.
معاون بهره برداری شرکت آب وفاضلاب روستایی مازندران طول شبکه های آبرسانی این استان را ۱۵ هزار کیلومتر ذکرکرد و گفـت: با بررسی های صورت گرفته پنج هزار و ۳۰۰ کیلومتر از از شبکه های آبرسانی فرسوده و نیازمند اصلاح و بازسازی است.
بابازاده اعتبار مورد نیاز برای اصلاح و بازسازی شبکه های فرسوده آبرسانی درمناطق روستایی دو هزار و ۸۰۰ میلیارد ریال برآورد کرد.
به گفته بابا زاده هم اکنون دو هزار و ۵۰ روستای مازندران از نعمت آب آشامیدنی سالم و بهداشتی بهره مند هستندکه از این تعداد یکهزار و ۴۵۰ روستا با ۳۶۵ هزار مشترک از خدمات شرکت آب وفاضلاب روستایی بهره مند هستند و ۶۰۰ روستا نیز به صورت شورایی اداره می شود.
وی بر رعایت الگوی مصرف آب تاکید کرد و برخورداری تمام روستاییان از نعمت آب آشامیدنی را ازجمله دغدغه های دولتمردان دانست و گفت: از جمله دلایل کمبود آب در روستاها علاوه بر ورود مسافران و گردشگران زیاد ، استفاده از آب آشامیدنی برای مصارف کشاورزی است .
با بررسی های صورت گرفته هر یک از ساکنان در مناطق روستایی در هر شبانه روز ۲۵۰ لیتر آب آشامیدنی مصرف می کنند که در برخی مناطق این میزان به ۴۰۰ لیترافزایش می یابد.
این در حالی است که نرم استاندارد استفاده از آب آشامیدنی برای هر یک از ساکنان درمناطق روستایی در هر شبانه روز ۱۳۰ لیتر است. بنا بر آمار اعلام شده از سوی منابع رسمی میزان آبدهی رودخانه های مازندران در ۹ ماه سال آبی امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل ۳۲درصد کاهش یافت.
همچنین آورد رودخانه های هراز، چشمه کیله، تجن، تالار، بابلرود، گلورد و چالوس در ۹ ماه سال آبی امسال (مهر ۹۲ تا خرداد ۹۳) یکهزار و ۷۲۲ میلیون متر مکعب است که درمقایسه با مدت مشابه سال قبل ۳۲ درصدکاهش داشته است.
مازندران دارای ۱۴۷ شاخه رودخانه ، یکهزارو ۷۹۸ سردهنه کشاورزی ،۴۸ رشته قنات ، هفت هزارو ۳۹۴ دهنه چشمه و۷۶۳ قطعه آببندان است.
بیش از ۷۰ هزار حلقه چاه عمیق و نیمه عمیق مجاز در استان مازندران وجود دارد که به طور میانگین سالانه حدود ۲/۱ میلیارد مترمکعب آب از آنها برداشت می شود.
فرزین مدرسی-ایرنا
