معضل زباله و پسماند در استان مازندران به دلیل موقعیت جغرافیایی، طبیعت بی بدیل و آسیب پذیر و میزبانی از دهها میلیون گردشگر در طول سال به استناد اظهارات مقامات ارشد استان به مرحله فوق بحرانی رسیده است. انبوه زباله‌های انباشته شده از حاشیه ساحل گرفته تا قلب جنگل‌های هیرکانی نیز غرق شدن تدریجی محیط زیست انسانی، حیوانی و گیاهی استان را برای هر رهگذری پرواضح می‌کند.
تولید روزانه بیش از سه هزار تن زباله در روز که در برخی ایام به بیش از ۶ هزار تن نیز می‌رسد، ۲ برابر بودن سرانه تولید زباله خانگی و نبود فرآیند استاندارد مدیریت زباله در کنار معضلات دیگری مانند پسماندهای صنعتی و بیمارستانی از جمله مشکلاتی است که دهه‌ها سبزترین نقطه کشور را رنج می‌دهد و ظاهراً هر تلاشی نیز در نهایت به بن بست می‌خورد.
حدود یک دهه است که طرح‌های متعددی از جمله تفکیک زباله خانگی و صنعتی از مبدا، ساخت نیروگاههای زباله سوز و کارخانه‌های کمپوست به عنوان نسخه نجات بخش استان از معضل پسماند توسط کارشناسان و مدیران پیچیده شده است ولی هر بار که نشستی با حضور رسانه‌ها برگزار می‌شود مشخص می‌گردد که مشکل نه تنها حل نشده، بلکه در حال دامنگستر شدن بیشتر است.
ساخت نیروگاه زباله سوز در ساری و نوشهر شاید آخرین نسخه شفابخش در این زمینه بوده که قرار بود بعدها به سایر مناطق استان از جمله حل کردن عمارت زباله آمل تسری داده شود، ولی پس از گذشت هشت سال از آغاز اجرای این دو طرح کلیدی ناجی محیط زیست، نه چیزی برای مردم استان به دار است و نه چیزی به بار. اکنون مشخص شده است که پای سازمان بازرسی کل کشور هم به این طرح‌ها باز شده تا مشخص شود اعتبارات داده شده چگونه نتوانسته است طرح‌هایی را پس از حدود یک دهه به سرانجام برساند که قرار بود دو ساله بهره برداری شوند.
کارگروه پسماند استان مازندران به ریاست معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار برگزار شد، نشستی که اگر چه جدی تر از جلسات قبلی به نظر می‌رسید ولی خروجی آن تکرار همان وعده‌ها، کمبود اعتبارها، گلایه‌ها از مدیران گذشته و همچنین گزارش عملکردی بود که بارها و بارها گفته شده بود.
گزارش عملکرد و دیگر هیچ
مدیرکل محیط زیست مازندران در این نشست تاکید کرد: متاسفانه در سال‌های اخیر درباره مدیریت پسماند در همه ابعاد فقط شاهد گزارش دهی عملکرد هستیم و خروجی عملی در آن دیده نمی‌شود.
حسینعلی ابراهیمی کارنامی با بیان اینکه محیط زیست نیز در این زمینه مستثناء نبوده است، افزود: قوانین و مشکلات مردم برای همه مدیران روشن و واضح است و باید از لاک گزارش عملکردی خارج شویم. باید طرح‌های مدیریت پسماند عملیاتی شود زیرا مازندران بیش از این تحمل آزمون و خطا و فشار زیست محیطی را ندارد.
وی با بحرانی توصیف کردن خطرات زیست محیطی زباله و آلاینده‌ها، گفت: متاسفانه عزم جدی برای عملیاتی شدن طرح‌های مدیریت پسماند تاکنون وجود نداشته است. به عنوان مثال ساخت کارخانه‌های زباله سوز در استان حدود یک دهه پیش کلید خورد و هنوز به سرانجامی نرسیده است در حالی که در همه این مدت مدیران بخش‌های مختلف وعده و وعید دادند.
ابراهیمی کارنامی با تاکید بر اینکه مشکل زیست محیطی مازندران تنها در زباله خلاصه نمی‌شود و ابعاد دیگری هم دارد، افزود: متاسفانه در همه این سال‌ها ما حتی در حل مشکل ساده ای مانند جلوگیری از آتش زدن کاه و کلش مزارع نتوانستیم موفق باشیم و این معضل همچنان ادامه دارد.
وی با اعلام اینکه برای بهره‌برداری از نیروگاه زباله سوز ساری وعده‌های زیادی داده شده است، گفت: وعده بهره‌برداری از نیروگاههای زباله سوز های مازندران باید پیگیری شود و مسئولان و پیمانکاران باید نسبت به خلف وعده خود پاسخگو باشند.
مدیرکل محیط زیست مازندران با استناد به آمارهای متعدد مطرح شده درباره میزان پیشرفت فیزیکی پروژه زباله سوز ساری، افزود: این آمارها چندین سال است که مطرح می‌شود اما میزان پیشرفت‌ها متناسب با زمان نیست.
غیر قابل قبول
مدیرکل امور شهری استانداری مازندران خک با اعلام اینکه رضایت کامل ار روند ساخت ابنیه نیروگاه زباله سوز ساری ندارد، گفت: در حال حاضر ۱۰ نفر برای تکمیل ساختمان این نیروگاه کار می‌کنند که با این روند نمی‌توانیم در موعد مقرر تعین شده پروژه را به بهره‌برداری برسانیم.
محمد محمدی تاکامی با بیان اینکه برای بهره برداری از نیروگاه زباله سوز ساری ۱۲۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است، افزود: تلاش‌های جدی برای تکمیل این پروژه باید در دستور کار قرار گیرد.
وی توضیح داد: جلسات متعددی در فرمانداری، شهرداری و سازمان شهرداری‌های کشور برای ساماندهی نیروگاه زباله سوز ساری برگزار شده است و وعده‌هایی نیز داده شده که عملاً با فرایند کار در سایت همخوانی ندارد.
او با تاکید بر این نکته که نگرانی از بابت انتقال زباله ساری به منطقه چهاردانگه بسیار جدی است، گفت: با وساطت فرماندار ساری و قولی که به مردم منطقه برای بهره‌برداری نیروگاه زباله سوز ساری تا پایان سال ۹۸ داده‌ایم، تنش‌ها تا حدودی کاهش یافته است.
بر اساس آخرین آمارهای ارائه شده به رسانه‌ها، نیروگاه زباله سوز ساری در بخش ابنیه که شهرداری مجری آن است کمتر از ۵۰ درصد و در بخش تجهیزات که پیمانکار چینی بر عهده داشته، ۹۰ درصد اعلام شده است.
مشکل این نیروگاه در حال حاضر علاوه بر عقب ماندگی در ساخت ابنیه، کناره گیری پیمانکار چینی است.
ناکامی در مازندران و ارجاع پرونده به تهران
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار مازندران نیز در این نشست از انتقال پرونده نیروگاه زباله سوز ساری و نوشهر به تهران برای بررسی‌های بیشتر و ساماندهی خبر داد.
مهدی رازجویان همچنین گفت که سازمان بازرسی کل کشور هم برای بررسی چگونگی هزینه کرد اعتبارات این دو طرح و چرایی عقب ماندگی وارد عمل شده است که هنوز نتیجه گیری نهایی حاصل نشده است.
به گفته این مسئول، قرار است پرونده این دو طرح در سازمان برنامه و بودجه کشور و در کارگروه ویژه ای بررسی شود تا شاید با تامین اعتبار لازم و نظارت بر اجرای بقیه کار، گره از مشکلات باز شود.
