شرق پرس : برای کوچ ابدی چنگیز جلیلوند فقط می‌توان گفت یکی از ستارگان پرفروغ آسمان دوبله ایران درگذشت. یک بخش اصلی از نقش‌آفرینی بازیگر صدای اوست حال به یاد آرید که جلیلوند ایفاگر نقش صدای بازیگرانی چون فردین، ناصر ملک مطیعی، مارلو براندو، برت لنکستر، پل نیومن و … بسیاری دیگر بوده است. کارنامه‌ای درخشان و بی بدیل .

مرحوم جلیلوند از دو روز گذشته و با وخامت حال، جلیلوند به دلیل ابتلا به کرونا در بیمارستان بستری شده بود که نهایتاً امروز بدلیل وخامت اوضاع جسمی درگذشت.

اهالی فن دوبله او را در کنار منوچهر اسماعیلی یکی از اساتید مسلم این هنر می‌دانند که احاطه کاملی بر تکنیک دوبله داشت، برای او به «مرد حنجره طلایی» دوبله ایران معروف بود ؛ جلیلوند از تن صدایش استفاده های مختلفی می‌کند. گاهی تو دماغی حرف می‌زند و گاه به صدایش حجم می‌دهد. او تبحر ویژه ای در جان دادن به صدای شخصیت های خشن دارد و می تواند برای هر کدام تیپی متفاوت خلق کند. بهترین توصیف را خودش ارائه داده: «من در حنجره‌ام می دانم کدام تار صوتی مخصوص چه نوع صدایی است و همه اینها تحت کنترل خودم است.»

شاخص ترین کاراکترهای ایرانی:

چنگیز جلیلوند در بیش از ۸۰ فیلم ایرانی به عنوان دوبلور و سرپرست گویندگان حضور داشته و حالا نام شخصیت های زیادی با صدای او پیوند خورده است. آن طو رکه خودش می گوید اولین تجربه دوبلور‌ی‌اش بر می‌گردد به فیلم «چشمه عشاق» که به جای ویگن صحبت کرده است.

آشناترین صدایی که از جلیلوند به یاد می آوریم  صدای فردین است البته نقش‌هایی که او به جایشان حرف زده است بسیار متنوع است مثلا در فیلم «ستارخان» علی حاتمی به جای عزت الله انتظامی صحبت کرده است و در سوته دلان به جای جمشید مشایخی.

ناصر ملک مطیعی و ایرج قادری دیگر بازیگرانی هستند که جلیلوند صدای شخصیت شان را گفته است. او در سال های اخیر به جای محمدرضا گلزار (سلام بمبئی) و حامد بهداد (جرم) حرف زده. صحبت به جای سعید راد در «سفر سنگ» را هم فراموش نکنیم. یکی از ماندگارترین نقش‌هایی که از صدای جلیلوند به یاد می‌آوریم به جای وثوقی در «کندو» است.

محمدعلی فردین در فیلم‌هایی چون گنج قارون، چرخ فلک،باباشمل،جوانمرد،کوچه مردها، سلطان قلب‌ها، آقای قرن بیستم، قصر زرین، حاتم طائی، خوشگل خوشگلا، سکه شانس.

بهروز وثوقی در فیلم کندو، ممل آمریکایی، ماه عسل، دشنه، ذبیح، بت، طوقی، نفس بریده، همسفر.

ناصر ملک‌مطیعی در فیلم غلام ژاندارم، مرد، ناخدا،باباشمل،طوقی، چلچراغ، بت، بابا گلی به جمالت، صلات ظهر، سه قاپ، پاشنه طلا، نقره داغ.

ایرج قادری در فیلم برادرکشی، حکم تیر (فیلم)، پلنگ در شب، دکتر و رقاصه، پشت و خنجر، شاهرگ، قفس، طغیانگر، عمو فوتبالی، کوسه جنوب، هوس، ترکمن، بی‌حجاب، هدف، ناخدا باخدا، دو کله‌شق.

سعید راد در فیلم سفر سنگ.
جمشید مشایخی در فیلم سوته دلان.
محمدرضا گلزار (سلام بمبئی) و حامد بهداد در فیلم جرم (مسعود کیمیایی)

شاخص ترین کاراکترهای خارجی:

صدای جلیلوند همنشین چهره های شاخصی از جمله مارلون براندو، پل نیومن، ریچارد برتون، برت لنکستر و شون کانری است.

او در ۲۴ فیلم به جای برت لنکستر حرف زده: «پرنده باز آلکاتراز»، «یوزپلنگ»، «بندباز» و …

در ۱۷ فیلم صدای پل نیومن شده؛ از جمله «کسی آن بالا مرا دوست دارد»، «گربه ای روی شیروانی داغ»، «بیلیاردباز» و …

۱۲ بار صدای جلیلوند به جای صدای مارلون براندو نشسته: «زنده باد زاپاتا»، «اتوبوسی به نام هوس»، «در بارانداز» و …

۱۳ بار هم به جای ریچارد برتون حرف زده است. اسم سیلوستر استالونه که می آید صدای جلیلوند در ذهن تداعی می شود: «راکی»، «رامبو»، «بی مصرف ها» و … او ۱۴ بار به جای سلمان خان و ۱۴ بار به جای شان کانری حرف زده و البته صدایش را به جای این بازیگران را نیز شنیده ایم: کرک داگلاس، کلینت ایستوود، جان وین، گری گوری پک، رابرت دنیرو، کلارک گیبل و …

خاطراتی از زبان خود استاد جلیلوند:

بچگى خیلى فیلم مى دیدم. اداى همه آرتیستها را هم در مى آوردم؛ خصوصاً اداى «زورو ZORO » را یا در مدرسه اداى همه معلم ها را. خود من اهل شیراز هستم. لهجه تمام شهرهاى ایران را بلدم.

خنده هاى مرحوم فردین خیلى معروف بود. در مجله «فیلم و هنر» یکبار عکس او را با خنده یک طرف چاپ کرده بودند و عکس من را در حال خندیدن طرف دیگر.
گفتم که دستمزد او ۳۰۰ هزار تومان بود. وسط این دو تا عکس، تیتر بزرگ زده بود: «خنده ۳۰۰ هزار تومانى!»

من روى تمام بازیگرها و فیلمها حساسیت داشتم. شبى که شنیدم برت لنکستر مرد، تا صبح گریه کردم. مى دانید! وقتى جاى پل نیومن حرف مى زنم، عشق مى کنم. الآن که پیر شده، آنقدر دلم مى سوزد. مى خواهم صدایم را پیر کنم، دلم نمى آید. دوست دارم این یکى براى من، جوان بماند. من با «بیلیارد باز» او زندگى کرده ام.

جان وین را همیشه ایرج دوستدار صحبت مى کرد و انصافاً عالى بود. از تماشاچى مى پرسیدى از چى جان وین خوشت مى آید، مى گفت مرده‌ی صداش هستم.

من به جاى مرحوم فردین، ۳۰ هزار تومان مى گرفتم و صحبت مى کردم. آن زمان فیلم‌فارسى هاى ایرانى صامت گرفته مى شد و اصلاً صدا نداشت و یک مشت لب و دهان تکان مى خورد! هماهنگى سخت ترى داشت و بیشتر طول مى کشید. جاى بهروز وثوقى هم ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان مى گرفتم.
* چرا فردین بیشتر؟
– چون دستمزد خودش بیشتر بود. سیصد هزار تومان مى گرفت و بازى مى کرد. بالاترین نرخ بود.

رفتیم زن بگیریم، گفتند چه کاره اى؟ گفتیم: دوبلور. گفتند: برو بابا. سرجوخه آمد ندادیم، دوبلور که هیچى…

من ۴۰ تا فیلم جاى «دین مارتین» حرف زده ام……دوبله فیلم‌هاى ایرانى مثل تفنن بود براى ما. دستمزد زیادترى داشت. البته «لیپ سینگ» ( لب خوانی ) سخت ترى هم داشت، چون واژه ها را باید دقیقاً مى گذاشتیم در لب و دهانشان ولى در مجموع کار دوبله فیلمهاى ایرانى خیلى راحت تر بود.

بگذریم از بعضى بازیگرها که چون ضبط صدا در کار نبود، هرچه دلشان مى خواست مى گفتند. مثلاً یکى از بازیگرها شب با زنش دعوا مى کرد و فردا سر صحنه به جاى دیالوگها بد و بیراه به زنش مى گفت! ولى بازیگران دیگرى مثل فردین و بهروز وثوقى دیالوگها را دقیق مى گفتند. با این حال ما وقتى پشت شان به دوربین بود، حرفهایى اضافه مى کردیم که مورد تأیید کارگردان هم بود. خود این کار خیلى تبحر مى خواست. در فیلمهاى ناصر ملک مطیعى زیاد این کار را مى کردم.

asriran